☄️ 10 Sınıf Felsefe Bilgi Felsefesi

Ünite Siyaset Felsefesi. 10 sınıf felsefe gerçeklik ve doğruluk nedir? Gerçeklik hakikatin kendisidir, var olan şeydir. Örneğin Evrim gerçekliktir. Varlık felsefesi, bilgi felsefesi, bilim felsefesi, ahlak felsefesi, siyaset felsefesi ve sanat felsefesi gibi temel araştırma alanları vardır. 10 Sınıf Bilim Felsefesi Ders – Eğitim ve Teknoloji. Siyaset Felsefesi Testini Çöz, Siyaset Felsefesi Soruları, 10.Sınıf Felsefe Siyaset Felsefesi Konusu Pdf İndir 10.Sınıf Felsefe dersi Siyaset Felsefesi konusu ile ilgili hazırlanmış olan 12 soruluk kazanımlara uygun test sorularını online olarak çözebilir ve bu konudaki bilginizi test edebilirsiniz.. Bunedenle bu becerileri ortaya çıkarma ve keşfetme yolunda çocuklarla felsefe eğitimi yapabilecek eğiticiler yetiştirmeyihedefleyen konuları içermektedir. Bu programı tamamlayan katılımcılar için şu beceriler hedeflenmektedir: Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi. Akıl Yürütme Sorgulama Argümantasyon. Analitik Düşünme 10 sınıf felsefe notları blogumuzda! Hangi konulara çalışma gerektiğini öğrendin. Listemizde konuların üzerine tıklayarak felsefe notlarına erişebilirsin. Felsefe dersinde önemli olan kavramları, konuları bilmek. Temel kavramları, felsefi akımları ve akımların temsilcilerini bildiğinde hızlıca ilerleyebilirsin. OKULYAŞAMINDA ÖZGÜRLÜK, SORUMLULUK ve KURAL (NORM) İLİŞKİSİ. DİN FELSEFESİNİN KONUSU ve SORULARI. TEOLOJİ ve DİN FELSEFESİ -“BEN KİMİM?”. SORUSUNUN BİLİMSEL, DİNSEL ve FELSEFİ AÇIDAN TARTIŞILMASI. SİYASET FELSEFESİNİN KONUSU VE PROBLEMLERİ. RobertAthlyi Rogers kitapları kitapsepeti.com'da! Menüyü Kapat. Anasayfa; Edebiyat Kitapları Çizgi Roman - Anime ve Mangalar 10Sınıf Felsefe Dersi Bilgi Felsefesi Özeti FELSEFENİN ANA KONULARI BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ) Bilgi Felsefesinin Konusu: Doğa ve evrenle ilgili sorunlara tanrı ve ruh bağlamında getirilen metafizik açıklamalar duyu organlarının verileri ile açıklanamadığından bilginin kaynağına doğrudan yönelmek gereği doğmuştur. JFvZ. Oluşturulma Tarihi Aralık 14, 2020 0212Epistemoloji, temel konusu ''bilgi'' olan ve farklı görüşleri kapsayan felsefi bir sistemdir. İlgilendiği konular arasında bilgiye ulaşma yöntemleri ve doğruluk gelir. Bu felsefenin içinde yer alan görüşler, bilgiyi tanımlama ve elde etme yöntemleri bakımından birçok türe ayrılır. Bilginin kaynağını araştırmak ve doğru olup olmadığını sorgulamak da bilgi felsefesinin temel unsurları arasında yer alır. Epistemolojinin temsilcileri kimdir, temel kavramları nelerdir? Sizin için detayları felsefesinin tarihi Antik Yunan Çağına kadar uzanır. Örneğin ünlü düşünür Sokrates, insanın doğduğunda her şeyi bildiğini, bu bilgileri öğrenmek için hatırlamasının yeterli olacağını öne sürmüştür. Platon ise dünyayı ''idealar dünyası'' ve ''nesneler dünyası olarak'' ikiye ayırmış, gerçek bilginin idealar dünyasında olduğunu savunmuştur. Bilgi Felsefesi Epistemoloji Nedir? Epistemoloji, temelde bilgi kavramının yapısı ve gerçekliğiyle ilgilenen bir felsefe dalıdır. ''Doğru bilgi var mıdır?'' - '' Doğru bilgiye ulaşmak mümkün müdür?'' sorularına cevap arayan düşünürler, farklı yöntemler geliştirmiştir. Bazı filozoflar gerçek bilgiye ulaşmanın imkanlar dahilinde olduğunu ifade etmiştir. Bazıları ise ''görecelik'' kavramını baz alarak doğru ya da gerçek bilginin mümkün olmadığını öne sürmüştür. Örneğin Septisizm adıyla da bilinen Şüphecilik akımına göre ''gerçek / doğru bilgi'' yoktur. Her bilgi ve olgu kişilerin olayları yorumlama kapasitesine ve algısına göre değişir. Bununla birlikte ''zaman'' kavramı da gerçek bilgiye ulaşmayı imkansız kılar. Kişinin bir yıl önceki ve bir yıl sonraki düşünceleri bile farklılık gösterebildiğine göre, evrensel ve mutlak bir bilgiden bahsetmek söz konusu olamaz. Diğer akımlara göre bilgiye ulaşma yöntemleri şu Rasyonalizmde - Akıl yoluyla Empirizmde - Deneyim ile Entüisyonizm - Sezgi yoluyla Determinizm - Neden - sonuç ilişkisiyle Materyalizm - Gözlemlenebilir verilerle Bilgi Felsefesinin Temel Kavramları Nelerdir? Bilgi felsefesinde doğruluk, gerçeklik ve temellendirme olmak üzere üç temel kavram vardır. Bir bilginin doğru olabilmesi için hem geçerli hem de anlamlı olması gerekir. Örneğin ''saçma sapan'' ifadesinde ''saçma'' kelimesi anlamlıyken ''sapan'' kelimesi herhangi bir anlam ifade etmez. Ancak ''bu film siyah beyazdır'' dendiğinde aktarılan bilgi doğrudur. Geçerlilik de ise verilen bilginin ''her zaman için'' doğru olması anlamına gelir. Örneğin ''bütün filmler siyah beyazdır'' ya da ''hayvanlar siyah renklidir'' ifadesi sadece bazı filmler ve hayvanlar için doğrudur. Bilgi felsefesine göre, her geçerli bilgi doğrudur fakat her doğru bilgi geçerli değildir. Gerçeklik, dış dünyaya bağlı olan varlıkların tanımlanmasında kullanılan bir kavramdır. Gerçekliğe ulaşmak için ''Doğru mu yanlış mı'' sorusu değil ''var mı yok mu'' sorusu sorulmalıdır. Temellendirme ise bir bilginin neden doğru ya da yanlış olduğunu açıklamak ve örneklendirmek anlamına gelir. ''Önerme'' ve ''Tüme varım'' yöntemleri temellendirmenin bir parçasıdır. Örneğin Fransız düşünür Rene Descartes'in ''Düşünüyorum, öyleyse varım'' sözü tüme varım yoluyla temellendirmeye örnek gösterilebilir. Bilgi Felsefesi Temsilcileri Sokrates ''Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir'' sözüyle bilgi felsefesinin temelini atmıştır. Filozofa göre, insan ancak sorgulayarak ve ''bilmediğini kabul ederek'' gerçek bilgiye ulaşabilirdi. Hayatı boyunca hiçbir şey yazmamış olmasına rağmen günümüz felsefesine yön veren filozoflardan biri olmayı başarmıştır. Platon tarafından yazılmış olan ''Sokrates'in Savunması'' adlı kitap, en çok okunan felsefi metinlerden biridir. Bilgi felsefesinin diğer temsilcileri ve en önemli eserleri şunlardır Aristoteles - Poetika / Retorik / Atinalıların Devleti David Hume - İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Benedict de Spinoza - Ethica Bertrand Russell - Felsefe Sorunları / Batı Felsefesi Tarihi Henri Bergson - Metafizik Üzerine / Yaratıcı Tekamül / Madde ve Benlik Bir düşünce sanatı olarak tanımlanan felsefenin alt dallarından bir tanesi olan epistemoloji ya da bildiğimiz adıyla bilgi felsefesi, düşüncenin ve bazılarına göre hayatın temeli olan bilgi üzerine sorular sorar ve çalışmalar yapar. Gelin bilgi felsefesi nedir, hangi soruları sorar, konuları nelerdir gibi merak edilen soruları tüm detaylarıyla inceleyelim ve özelliklerine bakalım. Daha önce buradaki yazımızda felsefe nedir diye sormuş ve tarih boyunca insanların en büyük uğraşlarından biri olan bu disiplinin temellerinden bahsetmiştik. Bir düşünce sanatı olarak da tanımlanan felsefenin pek çok farklı alt dalı var. Bu alt dallardan bir tanesi ise epistemoloji ya da bildiğimiz adıyla bilgi felsefesi. Bilgi felsefesi adı üstünde bilgi üzerine çalışmalar yapar ve daha da önemlisi bilginin ne olduğu hakkında sorular sorar. Bilgi felsefesinin bir alt dal olarak kabul edilmesi ve isimlendirilmesi çok uzak bir geçmişte yaşanmadı ancak antik dönem filozoflarına baktığımızda bile aslında her zaman hepsinin belirli bir düzeyde epistemolojik kaygı taşıdıklarını görüyoruz. Neden taşımasınlar, bilgi her şey değil mi? Gelin bu soruları uzun zamandır soran ve üzerine çalışmalar yapan felsefenin alt dalı bilgi felsefesi nedir, hangi soruları sorar, hangi alanlarda sorgulama yapar gibi merak edilen soruları tüm detaylarıyla inceleyelim. En temel tanımıyla, bilgi felsefesi nedir? Epistemoloji yani bilgi felsefesi hakkında detaylara geçmeden önce aklınızda bir çerçeve oluşturması için temel bir tanım yapmakta yarar var. Bilgi felsefesi; bilginin doğası, kökeni, kapsamı, gerekçelendirmesi, inanç ile ilişkisi ve benzeri konular hakkında sorular soran, bunları inceleyen ve hakkında çalışmalar yapan felsefenin alt dallarından bir tanesidir. Epistemolojinin etimolojik kökeni Dilimize bilgi felsefesi olarak çevirsek bile epistemoloji genel olarak epistemology şeklinde anılır. Bu kelime elbette Antik Yunan kökenlidir. Eski Yunanca bilgi anlamına gelen episteme ve mantıksal söylem anlamına gelen logia ekinin birleştirilmesiyle ortaya çıkmıştır. Logia kelimesi ise söylem anlamına gelen logos kelimesinden türemiştir. Epistemology olarak kullanılması ise ilk kez 1847 yılında Alman yazar Jean Paul tarafından yayımlanan bir makalede gerçekleşmiştir. 1854 yılında İskoç filozof James Frederick Ferrier, bu kelimeyi felsefi literatüre uygun olarak kullanan ilk kişi olmuştur. 20. yüzyıldan itibaren ise epistemology artık bildiğimiz anlamına kavuşmuştur. Bilgi felsefesinin kurucusu kimdir? İşte en önemli isimler Immanuel Kant Felsefenin kendisinde ve pek çok alt dalında olduğu gibi bilgi felsefesinin de kesin bir başlangıç tarihinden ya da kurucusundan bahsetmek zor olacaktır. Epistemolojik bir kaygıdan, bilgi üzerine düşüncelerden ve bu konuda bir sorgulamadan bahsediyorsak karşımıza çıkan ilk örnekler arasında Platon’un Devlet eseri ve Aristoteles’in bazı eserleri vardır. Helenistik dönemde ortaya çıkan şüphecilik akımının okullarında bilgi felsefesinin temelleri atılmıştır. Pyrrho ve Sextus Empiricus gibi filozoflar ile birlikte başlayan şüphecilik akımında Carneades ve Arcesilaus ile devam eden süreç boyunca bilgiye şüphe ile yaklaşılarak hakkında sorular sorulmuş ve çalışmalar yapılmıştır. Benzer bir akım ile gelen şüpheciliği eski Hindistan’ın erken budizm döneminde de görüyoruz. Orta Çağ’a geldiğimizde ise bu şüphecilik iyiden iyiye epistemolojik bir yapıya bürünmüştür. Bu dönemde Thomas Aquinas, John Duns Scotus ve William of Ockham gibi filozoflar tam anlamıyla epistemolojik sorular üzerine yoğunlaşmışlardır. 12. yüzyılda Ebu Hamid Al-Ghazali gibi İslam filozoflarının da pek çok eserinde epistemolojik kaygılar yansıttıkları görülmüştür. Bilgi felsefesinin öne çıkması ise iki felsefi akımın çatışması ile birlikte meydana gelmiştir. Francis Bacon, John Locke, David Hume ve George Berkeley gibi ampiristler ile Rene Descartes ve Baruch Spinoza gibi rasyonalistlerin sonu gelmez anlaşmazlıkları sırasında bilginin deneyimden mi geldiği yoksa akıl yetimizden ötürü mü geldiği üzerine sorulan sorular ve yapılan incelemeler bilgi felsefesinin öne çıkmasını sağlamıştır. 18. yüzyılın sonlarına doğru bu tartışmada önce çıkan ve pek çok uzmana göre çözücü olan isim Immanuel Kant olmuştur. Bilgi felsefesindeki temel kavramlardan ve konulardan bazıları Bilgi İnanç Gerçek İçselcilik ve dışsalcılık Bilgi Bilgi, adı üstünde bilgi felsefesinin en temel kavramıdır ve tüm tartışmalar bu kavramla ilgilidir. Önermelerin doğruluğunu bilmek, nasıl yapıldığını bilmek ve tanıyarak bilmek olarak üç temel bilgi ayrımı yapılmıştır. Bilgi felsefesinde bilgi üzerine yapılan en önemli ayrımlardan biri ise bilginin a priori bilgi ve a posteriori bilgi olarak ayrıldığı düşüncesidir. A priori bilgi, deneyimden bağımsız olarak herhangi bir şey aracılığıyla bilinen bilgidir. A posteriori bilgi, deneyim yoluyla ulaşılan bilgidir. İnanç Bilgi felsefesinde üzerinde en çok durulan kavramlardan bir tanesi de inançtır. İnanç, kişinin doğru olduğunu düşündüğü herhangi bir şey ile ilgili olan tutumudur. Çağdaş filozoflara göre inancın temelinde belirli şeyler doğruymuş gibi davranma eğilimi ve belirli işlevleri yerine getiren zihinsel durumlar vardır. İnanç, bilgi felsefesi dışındaki pek çok alt dalın da üstünde durduğu bir kavramdır. Gerçek Bilgi felsefesinin üzerinde durduğu en temel kavramlardan bir tanesi de gerçektir. Pek çok görüşe göre gerçek; dilden, düşünceden ve zihinden bağımsız bir noktadadır. Bir gerçek olması, tüm tartışmaların olmazsa olmazıdır. İnanç ile gerçek ve bilgi ile gerçek arasındaki ilişki, bilgi felsefenin en yoğun tartışmalar yaşanan konularıdır. Hatta bu tartışmalarda felsefe ile mantık disiplinleri bile ayrışmalar ve kesişmeler yaşarlar. İçselcilik ve dışsalcılık İçselcilik ve dışsalcılık, tüm bu kavramların gerekçelendirme sürecinin en önemli parçası olarak kabul edilir. Dışsalcılar, edinilen bilginin psikolojik durumun dışında da gerekçelendirilebileceğini savunurlar. İçselciler ise bilgi edinenlerin psikolojik durumları ile bilgi veren koşulların iç içe ve hatta ayrılmaz olduğunu savunurlar. Bilgi felsefenin dört temel tartışma alanı Bir inancın bilgiyi ortaya çıkarabilmesi için gerekli gerekçelendirme ve gerçeklik koşulları Algı, gerekçe, bellek ve tanıklık gibi bilgi ve inanç kaynakları Gerekçelendirilen inançların her birinin aynı kaynaktan türemesinin mi yoksa tek bir kaynaktan türemesinin mi gerektiği Felsefi şüphecilik ve benzeri sorgulamaların tehdit oluşturup oluşturmadığı Bilgi felsefesinin temel soruları Bilgi nedir? Bilginin kaynağı nedir? Bilginin değeri nedir? Doğru bilgi var mıdır? Bilginin sınırı nedir? Bilginin yöntemi nedir? İnsan neyi bilebilir? Bilgi felsefesinin düşünce okullarından bazıları Bilginin deneyimle elde edileceğini savunan ampirizm. Bilginin akıl yoluyla elde edileceğini savunan rasyonalizm. İnsan bilgisinin olasılığını sorgulayan şüphecilik. İnançların kesinlik taşımadığını savunan pironizm. Gerçeklik algısının bir dış güç tarafından kontrol edilebileceğini varsayan kartezyen. Eylemin bilgi üzerinde önemli bir rolü olduğunu savunan pragmatizm. Bilginin evrimsel rolünü dikkate alan doğallaştırılmış epistemoloji. Gerçekliğin kişiler arasında değişeceğini savunan epistemik görelilik. Nesnel bir gerçeğin tarafsız bir keşfi olamayacağını savunan epistemik yapılandırmacılık. Bildiğimiz her şeyin fenomenlere indirgenebileceğini savunan epistemik idealizm. İnançların öznel olasılık olabileceğini savunan bayesci epistemoloji. Bilgi üzerine sorular soran ve çalışmalar yapan felsefenin alt dalı epistemoloji yani bilgi felsefesi nedir sorusu üzerinden bu alan hakkında bilmeniz gereken önemli detaylardan bahsettik. Bilgi felsefesi ve soruları hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz. BİLGİ FELSEFESİ 1 EĞİTİM TOPLAM SÜRE 2043 Epistemoloji nedir? Sence bilginin doğruluk ölçütleri nelerdir? Eğitimde maddeler halinde hazırladığımız bilgiler sayesinde felsefeyi herkes için öğrenmesi zevkli bir hale getirdik. “Bilgi Felsefesi” dersinde, bilgi kuramının temel sorunlarını de birlikte inceleyeceğiz. Bilginin imkanı bölümünde, doğru bilginin imkanlılığı ve imkansızlığı ile ilgili felsefi disiplinleri çok seveceğine eminiz. Kuşkuculuk – şüphecilik hakkında neler düşüneceğini şimdiden merak ediyoruz! Bilgi Felsefesi Felsefe ayt konu anlatımı, Felsefe tyt konu anlatımı , Felsefe yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Bilgi Felsefesi hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz.. Bilgi Felsefesi Epistemoloji’de Bilginin Doğruluk Ölçütleri Epistemoloji’de Bilgi Türleri Epistemolojik Teoriler Epistemoloji ya da bilgi felsefesi, bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile ilgilenen felsefe dalıdır. Akıl ve sezgi gibi yetiler gerçekten insan zihninde var mıdır? Varsa, görünüşlerin ötesinde kalan varlığı bilmemizi sağlayabilirler mi? türünden sorular bilgi felsefesinin konusunu oluşturur. Bilgi kuramının temel kavramları Doğruluk Doğruluk, bilginin, bilgisi edinilen şeyle tam uygunluğunu dile getirir. Buna göre doğruluk; algılar, kavramlar ve bilimsel kuramlarla nesnel gerçek arasındaki uygunluktur. Gerçeklik Realite Varlığın, varoluş tarzıdır. Bilinçten bağımsız olarak var olandır. Temellendirme Ortaya atılan bir soru ya da ileri sürülen bir sav için dayanak, gerekçe, temel bulma işidir. Epistemoloji’de Bilginin Doğruluk Ölçütleri UygunlukDoğruluk,düşünce ile nesne arasındakş tam konusu olan nesnesine uygunluğudur. TutarlılıkBir bilginin veye önermenin daha önce kabul edilmiş doğru bilgi ve önermelerle çelişmemesidir. Tümel Uzlaşım Bir bilgi veya önermenin doğruluğu hakkında herkesin veya çoğunluğun aynı düşüncede birleşmesidir. Apaçıklık Bir bilgi veya önermenin hem açık ve seçik hemde kuşku duyulmayan bir açıklıkta olması tür bilgiler sezgisel bir kavrama ve çıkarımla elde edilir. Açık Bilgi Bir bilgi veya düşüncenin bir bütünlük içinde tutarsızlık içermeden kavranmasıdır. Örneğin,diş ağrısının hissedilip bilinmesi açık bilgidir. Seçik Bilgi Bir bilgi veya önermenin bir başka bilgi,önerme ile karıştırılmamasıdır. Yarar Bir bilgi veya önerme yararlı,uygulanabilir sonuçlar veriyorsa işe yarar bilgi doğrudur. Epistemoloji’de Bilgi Türleri Gündelik Bilgi Günlük yaşam ve deneyimler sonucu elde edilen bilgi türüdür. Dini bilgi Tanrıyı ve Tanrı karşısında evrenin ve insanın yerini, görevini anlatan bilgilerin tümüdür. Dogmatiktir. Kaynağı bakımından ilahidir. Sanatsal bilgi Sanat; insanin, güzeli arama, bulma veya yaratma sürecini anlatan bir etkinliktir. Sanat bilgisinde özneyi nesneye yönelten “güzellik” kaygısıdır. Sanatçı nesnesine yönelerek onu algılar ve kendine özgü bir biçimde ifade eder. Öznel ve duygusaldır. Sezgilere yeteneğe ve hayal gücüne dayalıdır. Yaratıcılık esaslıdır. Ürünleri somuttur. Bilimsel bilgi Bilimsel bilgi, bilimsel yöntemler ile elde edilen bilgidir. Bilimsel yöntem akıl, deney ve gözleme dayalıdır. Bilimsel bilgi birikimli olarak ilerler. Nesneldir, akla ve deneye dayanır. Sistemli ve sonuçları kesindir. Sonuçları formüle edilebilir. Olgusaldır. Teknik bilgi Teknik bilgi, gündelik ve bilimsel bilginin pratiğe dönüştürülmesidir. Amacı insan yaşamını kolaylaştırmak. İnsana fayda sağlamak. Felsefi bilgi Felsefe; varlık, bilgi, gerçek, adalet, güzellik, doğruluk, akıl ve dil gibi konularla ilgili genel ve temel sorunlara ilişkin yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bilgidir. Öznel ve kümülatiftir. Eleştiriye açıktır. Kendi içinde tutarlı ve çelişkisizdir. Sonuçları kesin değildir. Varlığı bütün olarak ele alır. Olgusal değildir. Sorgulayıcı ve şüphecidir. Epistemolojik Teoriler Doğru bilginin imkansız olduğunu savunanlar Septisizm Kuşkuculuk, septisizm, veya skeptisim; her tür bilgi savını kuşkuyla karşılayan, bunların temellerini, etkilerini ve kesinliklerini irdeleyen, ayrıca aklın kesin bir bilgi elde edemeyeceğini, hakikate erişilse dahi sürekli ve tam bir şüphe içinde kalınacağını, mutlak`a ulaşmanın mümkün olmadığını savunan felsefi görüştür. Septisizm felsefe tarihiaçısından çok önemli bir yere sahiptir; zira felsefe tarihi boyunca yerleşik kanılar ve inançları sarsmış, felsefe, bilim ve özellikle din konusunda birçok anlayışın değişmesine ortam hazırlamıştır. Septisizm şüphecilik dogmatizmin inanççılık karşıtıdır. Başlıca temsilcileri Phyrrhon , Timon Sofizm Sofistler her şeyin merkezine insanı aldıklarından dolayı görecelilikten bahsederler. Bu nedenle insanların hepsinin üzerinde birleşeceği bir bilginin olamayacağını savunurlar. Sofistlerin en ünlülerinden biri Protagoras’tır. O’na göre İnsan her şeyin ölçüsüdür’. Diğer bir sofist de Gorgias’tır. O düşüncesini şu sözleriyle özetler “Gerçek yoktur, olsaydı bilinemezdi, bilinseydi bile başkasına bildirilemezdi.” Doğru bilginin mümkün olduğunu savunanlar Akılcılık Rasyonalizm Akılcılık, bilginin kaynağının akıl olduğunu; doğru bilginin ancak akıl ve düşünce ile elde edilebileceği tezini savunan felsefi yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre deney yolu ile elde edilen bilgi kesin bilgi değildir, geçicidir. İnsan duyum ve algıları geçici, doğruluğu kesin olmayan bilgiler verir. Eski Yunan’da rasyonel bilgi ile duyu organlarımızın sağladığı duyusal bilgi arasında fark olduğunu belirten ilk filozoflar Herakleitos, Parmenides, Sokrates, Platon ve Aristoteles’tir. Yeni çağ akılcıları ise Descartes ve Hegel’dir. Empirizm Deneycilik Deneycilik, bilginin duyumlar sayesinde ve deneyimle kazanılabileceğini öne süren yaklaşımdır. Deneyci yaklaşıma göre insan zihninde doğuştan bir bilgi yoktur. Bu nedenle akılcılık yaklaşımına karşıdır. Akılcılığın insan aklında doğuştan ilkeler varolduğu varsayımına karşıdır. Doğru bilgi duyular vasıtasıyla deney yolu ile elde edilebilir. Bütün bilgilerin ilk kaynağı duyudur yani sezgilere yer yoktur. Deneycilik yaklaşımının önemli filozofları John Locke ve David Hume’dur. Varlığın gözleme dayandığını ifade eder. Gözlemleyemediğimiz hakkında bilgi elde edemeyiz. Ve her şey nedeni içinde sonucunu bulacaktır. Kritisizm Eleştiricilik Bu akımda temel amaç Rasyonalizm ve Empirizm’i birleştirip doğru bilgiye ulaşmadır. Akımın en önemli temsilcisi Kant’dır. Pozitivizm Olguculuk Pozitivizm, olguculuk her iki felsefi düşünceye verilen addır. Her iki düşüncenin de teoloji ve metafizik içermeyen, sadece fiziksel veya maddi dünyanın gerçeklerine dayanan bilim anlayışı vardır. Başlıca temsilcisi Comte metafizik konuların Felsefe disiplininden atılmasını ısrarla savunmuştur. Analitik Felsefe Felsefeyi düşünsel bir etkinlik olmaktan çıkarıp bir dil analizi olarak algılayan felsefi akımdır. Bilimlerin dilini çözümlemeye ve onların kavram yapısını araştırmaya öncelik verilir. Ludwig Wittgenstein akımın önde gelen temsilcilerindendir. Entüisyonizm Sezgicilik Entüisyonizm veya sezgicilik felsefi bir kavram olarak sezgiye akıl, zihin ve soyut düşünme karşısında hem öncelik, hem de üstünlük tanıyan felsefe akımıdır. Henri Bergson akımın kurucusudur, bu nedenle kimi zaman felsefe tarihinde Bergsonculuk olarak adlandırılması da söz konusudur. Sezgiciliği savunan İslam filozofu ise Gazali’dir Pragmatizm Faydacılık Bu yaklaşımda teoriden çok pratiğe önem verilir. Pragmatizmin bilgi felsefesine yaklaşımı insana fayda veren bilgilerin doğru bilgi, fayda vermeyenlerin ise yanlış bilgi olduğudur. Başlıca temsilcileri ve SINIF10. SINIFDERSFelsefeTESTİN KONUSUBilgi FelsefesiTESTİN ADIBilgi FelsefesiSORU SAYISI12EĞİTİM DÖNEMİ2019 – 2020 EĞİTİM DÖNEMİ Bilgi Felsefesi Kazanım Testi [2019 – 2020] 1 Bir felsefi düşüncenin sistemli olabilmesi için ortaya konan bilgilerde uygunluk, kavramlar ve önermeler arasında tutarlılık, apaçıklık, pratik yarar ve tümel uzlaşım ölçütlerine uygun olması gerekir. Bunlar olmaksızın yola çıkan filozofun akıbeti, pusulasız yola çıkıp fırtına içinde rotayı kaybeden kaptana benzer. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A Felsefi sistemler, toplumsal gelişmelerin ürünüdür. B Bilgi, dış dünyadaki gerçeklik ile sınırlıdır. C Felsefi bilgi doğruluk ölçütlerine uygun olmalıdır. D Doğruluğun ölçütü, onu üreten özneye bağlıdır. E Sistem her filozofun varacağı nihai bir hedeftir. CEVAPC 2 Bir yargı ya da önerme gerçeklikle uyuşuyorsa ya da ifade ettiği bilgi, gerçekliğe denk düşüyorsa o bilgi doğrudur. Örneğin “Bu kapı demirdendir.” önermesi ancak ve ancak o kapının demirden olması durumunda doğrudur. Verilen açıklama aşağıdaki sorulardan hangisine cevap niteliğindedir? A Doğru bilgi mümkün müdür? B Doğru bilginin ölçütü nedir? C Bilgilerimizin kaynağı nedir? D Doğru bilginin sınırları var mıdır? E Doğruluk ve gerçeklik arasındaki fark nedir? CEVAPB 3 Wegener’e göre bütün kıtalar Pangea adlı büyük bir ana karanın parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır. Önce irili ufaklı kara parçaları oluşmuş, sonra insanlar bunları keşfederek Pangea’nın varlığına dair ipuçları elde etmiş, nihayet en sonunda zihinlerinde onun varlığını kesinleştirmişlerdir. Bu keşif tıpkı yapbozun parçalarını birleştirmek gibidir. Yapbozu yapıp tekrar bozarız, sonra tekrar yaparız. Bu işlem sonu olmaksızın devam edebilir. Parçadan yola çıkılarak felsefenin bilgiye yaklaşımı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A Genelleyici bir bakışla yaklaşır. B Objektif konulardan hareket eder. C Sonuç olarak insanlığa yararlıdır. D Sonu gelmeyen bir keşif sürecidir. E Bilmek için bilme arzusuyla yapılır. CEVAPD 4 Bilgi felsefesi bilgimizin temel özelliklerini, kaynağını ve sınırlarını inceler. Bilen özne ile bilinen nesne arasındaki bilgi sürecini tamamıyla ele alır ve bu süreçteki tüm ögeleri analiz eder. Bilginin ne olduğunu, nasıl ve hangi yollardan elde edildiğini irdeler. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilgi felsefesinin temel sorunlarından biri değildir? A Bilgi nasıl oluşur? B Bilginin değeri nedir? C Evrensel ahlak yasası olanaklı mıdır? D Bilginin kaynağı nedir? E Doğru bilgi mümkün müdür? CEVAPC 5 Bilmenin imkânı sorusu zaman zaman karamsarlığa kapılmamıza neden olsa da, bu çarpışma yolculuğun devamı için bir engel değildir. Gorgias’ın “doğru yoktur!” haykırışına şahit olurken, birdenbire Platon’un asıl gerçekliği başka dünyadaki idealar alemine dayandırmasına; oradan da Hegel’in gerçek olanı aklileştirme serüvenine geçebiliriz felsefede. Düşünmenin derin dehlizlerinde sonluluk olmadığını ve duvarın öbür tarafına geçmenin de mümkün olabildiğini görürüz Parçada felsefe ile ilgili açıklanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A Bilginin kaynağının ne olduğu B Bilginin sınırlarının olup olmadığı C Bilginin değerinin ne olduğu D Doğru bilginin ölçütlerinin ne olduğu E Bilgi felsefesinin problemlerinin neler olduğu CEVAPE 6 Kant’a göre bilgi hem zihinden hem deneyden gelen verilerin birleşmesi sonucu oluşur. Hegel, Kant’ın bilginin oluşumu ile ilgili öne sürdüğü dış dünyadan, yani deneyden gelen bilginin de zihnin bir ürünü olduğunu iddia eder. Hegel’e göre bilginin tüm ögeleri zihnin kendisine aittir. Bu parçada Hegel aşağıdaki ifadelerden hangisine eleştiri yapmaktadır? A Doğru bilginin kaynağı akıldır B Gerçek kavramı insan düşüncesinin bir yansımasıdır. C Gerçek kavramı insan düşüncesinin bir yansımasıdır. D Akla uygun olan her şey doğrudur. E Doğru bilginin kaynağı akıl ile birlikte deneydir. CEVAPE 7 Hume, insan doğasının bilimini kurmak için tıpkı doğa bilimlerinde olduğu gibi deneye, gözleme ve olgulara dayalı bir yöntem anlayışını benimsemiştir. İnsan zihninin sınırlarının doğru bir biçimde belirlenmesi, yani zihnin değişik işlemlerinin bilinmesi, bunların birbirinden ayrılması ve sınıflandırılmasını amaç edinmiş, kendi felsefe anlayışını da bu amaç doğrultusunda şekillendirmiştir. Ona göre duyumlarla algılanabilecek bir nedensellik bağı yoktur ve bu durum sadece alışkanlıktan ileri gelmektedir. Hume’un nedensellik fikrine karşı çıkışı aynı zamanda aşağıdaki felsefi akımlardan hangisine karşı bir eleştiri niteliğindedir? A “Doğru bilgiye akıl yoluyla ulaşılır.” diyen rasyonalizme B “Bilgiye giden yolda akıl ve deney birlikte gereklidir.” diyen kritisizme C “Pratik olarak işe yarayan bilgi doğrudur.” diyen pragmatizme D “Yalnızca bilimsel olgular doğru bilgiyi verir.” diyen pozitivizme E “Doğru bilgiye sezgi yoluyla ulaşılabilir.” diyen entüisyonizme CEVAPA 8 Rasyonalistler sadece düşünmenin, doğruluğu olan bir bilgi sağlayabileceğini ileri sürerler. Empiristler ise sadece duyuların bilginin doğruluğu için ölçüt olabileceğini söylerler. İlk kez Kant her iki görüşü de eleştirerek “Bilgilerimiz deneyle başlar ama deneyden doğmaz”, der. Çünkü ona göre “Deneysiz kavramlar boş, kavramsız deneyler kördür”. Bu parçada doğru bilgiye ulaşmak için aşağıdakilerden hangisinin önemi üzerinde durulmaktadır? A Düşünme ile duyular arasında bağ kurmak gerekir B Bilginin oluşum sürecinde duyu verilerinin ön planda olması gerekir. C Düşünme olmadan da doğru bilgiye ulaşılabilir. D Doğru, bilginin akılla temellendirilmesidir. E Sezgi yolu ile doğru bilgiye ulaşmak mümkündür CEVAPA 9 Bu iki ifade ile anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A Edindiğimiz tüm bilgilerden şüphe duyarız. B Bilginin kaynağında hem akıl hem deney vardır. C İnsan aklı doğuştan bilgilerle donatılmıştır. D İnsanın bilgisi tecrübeden ibarettir. E Bilgilerin sorgulanması gerekir. CEVAPC 10 Bilginin oluşması için iki temel öğe gereklidir; özne ve nesne. Özne; düşünen, sorgulayan, bilmek isteyen ve bunun için nesneye yönelen akıl sahibi insandır. Nesne ise var olan her şeydir. Hem dış hem düşünsel dünyada var olan her şey… Ama bu ikisi bilginin oluşması için yeterli değildir. Var olan bir şeyin bilgi nesnesi haline gelebilmesi için, öznenin bilgi ortaya koymak üzere nesneye yönelmesi gerekmektedir. Buna göre bilgi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A Bir şeyin var olması onun bilgi nesnesi olması için yeterlidir. B İnsanın her türlü etkinliğidir. C Bilen ile bilinen arasındaki ilişkiden ortaya çıkan üründür. D Bir şeyin bilgi nesnesi olması için duyu verilerine konu olması gerekmektedir. E İnsan yalnızca akıl ile bilebilir. . CEVAPC 11 Bir şeyin var olması onun bilgi nesnesi olmasına yetmez. Var olan bir şeyin bilgi nesnesi haline gelmesi için öznenin onu kendisine konu edinmesi yani nesneleştirmesi gerekmektedir. Buna göre bir şeyin bilgi nesnesi olabilmesi aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A İdeal varlık olmasına B Öznenin yönelmişliğine C O şeyin var olmasına D Gerçek varlık olmasına E Ürün olarak ortaya çıkmasına CEVAPB 12 Akıllı bir varlık olan insan, çevresine bilme isteğiyle yönelir. Bu yönelişle birlikte özne ile nesne arasında kurulan ilgi bilginin oluşmasına yol açar. Bilginin oluşabilmesi için özneden nesneye yönelen düşünme, anlama, algılama gibi çeşitli bilinç edimleri söz konusudur. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A Bilme sürecinde çeşitli bilgi aktlarının kullanıldığına B Bilginin öznenin yönelmişliğini gerektirdiğine C Bilginin insanın merak duygusuyla ortaya çıktığına D Bilmeyi sağlayan bilinç eylemlerinin öznenin etkinliği olduğuna E Bilme süreci sonunda elde edilen tüm bilgilerin nesnel olduğuna CEVAPE

10 sınıf felsefe bilgi felsefesi